Obecność medialna kandydatów na Prezydenta

Opis projektu: W świetle ostatnich badań, wciąż pozostaje prawdą twierdzenie, że telewizja jest niezwykle istotnym kanałem komunikowania politycznego. Naturalnym jest zatem, że kampania wyborcza oznacza wzmożone zapotrzebowanie na informacje o charakterze politycznym. Kandydaci pojawiający się w telewizji istnieją w świadomości wyborców, dlatego też ich ekspozycja może być jednym z elementów decydujących o wyniku głosowania. Pozwala też ona wskazać ewentualną linię programowa określonych redakcji. Warto też zwrócić uwagę na kwestie takie jak charakter obecności kandydatów czy miejsce w strukturze.

W ramach podjętego problemu badawczego wykorzystano metodę analizy zawartości mediów. Monitoringowi poddane zostały główne, wieczorne wydania serwisów informacyjnych z trzech największych stacji telewizyjnych w Polsce. Wybrano 3 programy informacyjne, charakteryzujące się największą oglądalnością: „Wiadomości” (stacja publiczna TVP 1), „Fakty” (stacja prywatna TVN), „Wydarzenia” (stacja prywatna Polsat). Materiał zebrany został z wykorzystaniem specjalnego programu będącego wyposażeniem Wydziału Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM w Poznaniu (CAST). Zebrane dane (w oparciu o przygotowany klucz kategoryzacyjny) podlegały analizie ilościowej, a następnie poddane zostały analizie statystycznej, przy wykorzystaniu programu SPSS. W założonym okresie badawczym znalazło się po 10 wydań każdego programu, wyemitowanego przed I i II turą wyborów prezydenckich (4  8 maja 2015 r. oraz 18-22 maja 2015 r.). Łącznie analizie poddano 30 wydań głównych programów informacyjnych. Do przeprowadzenia badań wykorzystano CAST – komputerowy system wspomagający analizę zawartości mediów, stworzony na Wydziale Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM.

Wnioski z badań: W toku badań udało się pozytywnie zweryfikować sformułowaną we wstępie hipotezę. „Wiadomości” emitowane przez Telewizję Polską poświęcały więcej uwagi wszystkim kandydatom, nie tylko tym, których powszechnie uważano za faworytów – Bronisława Komorowskiego i Andrzeja Dudę. Istotnie, tych dwóch kandydatów uzyskało najwyższe czasy ekspozycji w porównaniu z pozostałymi, w każdej z analizowanych audycji. Jeśli chodzi o kandydatów mniej znanych opinii publicznej, którzy uzyskali w rezultacie przeprowadzenia I tury wyborów najmniejszą liczbę głosów: Grzegorz Braun, Marian Kowalski, Paweł Tanajno, Jacek Wilk(Informacja PKW 2015), to porównując wyniki łącznego czasu ekspozycji, nadawca publiczny poświęcił im w porównaniu do pozostałych analizowanych stacji więcej czasu antenowego (średnio niemal 2 minuty).W przypadku „Faktów” średni czas ekspozycji powyższych kandydatów wynosił ok. minuty, a  w „Wydarzeniach” widoczni byli zaledwie przez średnio 19 sekund. Tendencja ta utrzymuje się także w przypadku, gdy analizie poddamy pojedyncze zmienne, składające się na łączny czas ekspozycji: widoczność kandydata, wypowiedź kandydata, wypowiedź eksperta lub wypowiedź innego aktora na temat danego kandydata.

Najwięcej czasu podczas emisji materiałów informacyjnych, niezależnie od tytułu audycji, poświęcono dwóm kandydatom – Andrzejowi Dudzie i Bronisławowi Komorowskiemu. Urzędujący Prezydent RP był eksponowany dłużej w materiałach informacyjnych zarówno przed I, jaki i II turą wyborów. Różnice te w przypadku I tury, po zsumowaniu czasów ekspozycji, wynosiły średnio ok. 2 minut. Przed drugą turą wyborów zróżnicowanie w łącznym czasie ekspozycji kandydatów, we wszystkich 3 programach informacyjnych, wzrosło do 13 minut, zaś na poziomie konkretnych programów informacyjnych, łączny czas ekspozycji Andrzeja Dudy był o ok. 2 minuty 30 sekund krótszy, niż łączny czas ekspozycji Bronisława Komorowskiego. Media skupiły swoją uwagę przede wszystkim na faworytach wyścigu do fotela prezydenta, co pozytywnie weryfikuje sformułowaną na wstępie hipotezę.

Warto zwrócić uwagę na dwóch kandydatów, którzy zostali zauważeni przez media podczas kampanii wyborczej. Paweł Kukiz i Janusz Korwin-Mikke, kandydaci którzy w I turze wyborów prezydenckich uzyskali odpowiednio 3. i 4. miejsce (Informacja PKW 2015), byli obszernie prezentowani w materiałach informacyjnych. Jak podawały medialne publikacje, byli oni liderami w mediach społecznościowych, jeśli chodzi o aktywność, liczbę fanów, czy zasięg publikowanych treści (Berezowski 2015, Raport „Wybory prezydenckie 2015”). W świetle otrzymanych wyników należy stwierdzić, że choć Janusz Korwin-Mikke i Paweł Kukiz nie byli najdłużej eksponowanymi w informacjach newsowych kandydatami na prezydenta, to jednak zarejestrowane czasy ekspozycji na antenie trzech telewizyjnych audycji informacyjnych sugerują, że media tradycyjne wykazywały większe zainteresowanie tymi kandydatami, niż pozostałymi, nie będącymi faworytami w wyścigu do fotela prezydenckiego. Na pytanie, jaka była charakterystyka tego zainteresowania oraz jego źródła, będą mogły odpowiedzieć w przyszłości wyniki badań jakościowych.

Autorzy: dr Marcin Piechocki, dr Jacek Wyszyński, mgr Kinga Adamczewska